LP83122
W środę 8 sierpnia b.r. miała miejsce na Rynku Wodnym w Zamościu inauguracja multimedialnej wystawy Archiwalny Fotoplastikon. Fotografie Zamościa 1918-1939. Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości odbywa się dzięki wsparciu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Organizatorem przedsięwzięcia jest Narodowe Archiwum Cyfrowe w Warszawie we współpracy z Archiwum Państwowym w Zamościu. Wykonawcą i właścicielem Fotoplastikonu jest Fundacja Koncept Kultura z Milanówka.

Fotoplastikon jest konstrukcją mobilną zamkniętą zbudowaną z drewna i stali, odporną na zmienne warunki atmosferyczne. Dostępnych jest 5 stanowisk ze stereoskopami, przez które widzowie zaglądają do wnętrza fotoplastykonu i podziwiają archiwalne fotografie pogrupowane w 5 tematów: Uroczystości, Handel i przemysł, Krajobrazy starego Zamościa (2 grupy) oraz Zamościanie. W Zamościu prezentowane jest 50 fotografii z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Archiwum Państwowego w Zamościu. Spośród nich 30 zostało przetworzonych do postaci stereoskopowej, natomiast 20 prezentowanych jest w tradycyjnej postaci dwuwymiarowej. Eksponowane fotografie zostały poddane dokładnej selekcji spośród większej grupy fotografii oraz poddane procesowi żmudnej obróbki graficznej. Mechanizm przesuwny Fotoplastikonu wykorzystuje multimedia, dzięki czemu możliwa jest teoretycznie prezentacja dowolnej liczby zdjęć na każdym z pięciu stanowisk przez całą dobę. Uroku konstrukcji dodaje klimatyczne podświetlenie załączane o zmierzchu. Dla dzieci i osób niskiego wzrostu pomocne są specjalne stopnie znajdujące się przy stanowiskach.


Narodowe Archiwum Cyfrowe
we współpracy z Archiwum Państwowym w Zamościu przygotowało jedyną w swoim rodzaju wystawę prezentującą archiwalne fotografie Zamościa z okresu II RP. Zdjęcia będzie można oglądać bezpłatnie w fotoplastykonie na Rynku Wodnym w Zamościu od 8 sierpnia do 5 września 2018 r.

Misją Narodowego Archiwum Cyfrowego jest budowanie nowoczesnego społeczeństwa świadomego swojej przeszłości. Fotografia stała się w XX wieku głównym medium przekazu informacji i wspomnień, a z uwagi na ogrom zniszczeń, jakich dokonała II wojna światowa rola tego typu przekazu jest dziś nie do przecenienia - mówi Marianna Otmianowska, Dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego - W naszym zasobie znajduje się prawie 16 mln fotografii, dzięki którym możemy pokazać Państwu jak wyglądała II RPTo kolejny projekt NAC, dzięki któremu realizujemy jeden z celów Narodowego Archiwum Cyfrowego, czyli budowanie tożsamości wyrastającej z pamięci, a przy okazji świętujemy 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Cieszymy się, że mogliśmy zaprosić do jego realizacji archiwa z innych miast – dodaje.

Unikatowe archiwalne fotografie ożywione w fotoplastikonie pokażą życie Zamościa i jej mieszkańców po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Udokumentowane na kliszach świadectwa miejsc i zdarzeń dają nam niepowtarzalną możliwość spojrzenia na miasto z historią sięgającą 1580 roku. Wystawa podzielona została na 4 tematy (Zamościanie, Krajobrazy starego Zamościa, Usługi i przemysł, Uroczystości), a fotografie prezentowane będą w technice stereoskopowej dającej wrażenie trójwymiarowości oraz w 2D.

kart zam
Dzięki wsparciu finansowemu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych
, ukazała się nakładem Archiwum Państwowego w Zamościu publikacja Kartograficzne zamostiana. Monografia naukowa autorstwa dra hab. Wojciecha Przegona, prof. Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie oraz Jakuba Żygawskiego, dyrektora Archiwum, jest wydawnictwem okolicznościowym upamiętniającym przypadające na rok 2018 dwa ważne wydarzenia. Pierwszym jest rocznica stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Drugim wydarzeniem, istotnym z regionalnego punktu widzenia, jest upamiętnienie 440 rocznicy podpisania między Janem Zamoyskim a Bernardo Morando umowy (1 lipca 1578 r.) na budowę nowej siedziby rodowej, która ewaluowała następnie o plan budowy nowego miasta. Zamość określany w literaturze pięknej oraz specjalistycznej w dziedzinie urbanistyki i architektury jako: „perła Renesansu”, „Padwa północy”, „miasto arkad” czy „miasto idealne”, poszczycić się może bogatym zasobem kartograficznym. Dawne plany Zamościa stanowią bez wątpienia element polskiego i europejskiego dziedzictwa kulturowego. Dla uczytelnienia charakterystyki kartograficznych materiałów źródłowych na łamach publikacji zastosowano rok 1918 jako granicę kończącą epokę historycznych opracowań kartograficznych, a jednocześnie rozpoczynającą epokę opracowań współczesnych. Zebrane materiały i opisy są wynikiem wieloletnich badań Autorów nad dawnymi opracowaniami kartograficznymi. Reprezentatywna grupa 85 najciekawszych merytorycznie i tematycznie planów Zamościa została pozyskana z zasobu 7 archiwów, 5 bibliotek, 2 muzeów krajowych i zagranicznych oraz prywatnych kolekcji.


W piątek 20 lipca b.r. gościliśmy Pana Andrew Klukowskiego, wnuka dra Zygmunta Klukowskiego - postaci znanej, cenionej i bardzo zasłużonej dla historii Zamojszczyzny. Pan Andrew Klukowski podczas pobytu w Zamościu odwiedził również Archiwum w celu zapoznania się z dokumentami dra Klukowskiego przechowywanymi w naszym zasobie. Gościowi towarzyszył Pan Dariusz Górny, inicjator i organizator przyjazdu Pana Andrew Klukowskiego do Polski.


W piątek 15 czerwca Archiwum Państwowe w Zamościu zorganizowało Dzień Otwarty pod hasłem Niepodległość 1918-2018 w dokumencie archiwalnym. Ekspozycja odbyła się w siedzibie Archiwum, przy ul. Hrubieszowskiej 69A. Podstawę prezentacji stanowiły materiały archiwalne z terenu Zamojszczyzny, z lat 1917-1921, bezpośrednio związane z tworzeniem i funkcjonowaniem niepodległego Państwa Polskiego. 

Drugim wątkiem prezentacji były dokumenty z okresu II Rzeczypospolitej obrazujące inicjatywy społeczne, kulturalne, naukowe oraz gospodarcze podejmowane na Zamojszczyźnie w latach 1915-1939. Tradycyjnie przedstawiono najstarsze i najciekawsze materiały z zasobu Archiwum Państwowego w Zamościu. W czytelni udostępniono również zdigitalizowany zasób archiwalny, m. in. zbiór afiszów, plakatów i druków ulotnych, zbiór fotografii oraz akta metrykalne prezentowane na stronie www.szukajwarchiwach.pl . Udzielano również informacji dotyczących korzystania z zasobu archiwalnego i udzielnano instruktarzu prowadzenia badań genealogicznych oraz poszukiwań archiwalnych.

Ekspozycję przygotowali oraz informacji udzielali Pracownicy Archiwum: Lucyna Wyszyńska, Bogumiła Mielnicka, Agata Pysiewicz, Edyta Lepa oraz Marek Kaszuba.

W roku bieżącym podczas Dnia Otwartego Archiwum gościło ok. 100 osób, m. in. młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 7 w Zamościu.